Namo Arya Sri Saddharmapundarika Dharmaparyaya sutram
namaḥ sarvabuddhabodhisattvebhyah
namaḥ sarvatathagatapratyekabuddharyasravakebhyo titanagatapratyutpannebhyasca bodhisattvebhyah
nidanaparivartah
evaṁ mayā śrutam| ekasmin samaye bhagavān rājagṛhe viharati sma gṛdhrakūṭe parvate mahatā bhikṣusaṁghena sārdhaṁ dvādaśabhirbhikṣuśataiḥ sarvairarhadbhiḥ kṣīṇāsravairniḥkleśairvaśībhūtaiḥ suvimuktacittaiḥ suvimuktaprajñairājāneyairmahānāgaiḥ kṛtakṛtyaiḥ kṛtakaraṇīyairapahṛtabhārairanuprāptasvakārthaiḥ parikṣīṇabhavasaṁyojanaiḥ samyagājñāsuvimuktacittaiḥ sarvacetovaśitāparamapāramitāprāptairabhijñātābhijñātairmahāśrāvakaiḥ| tadyathā-āyuṣmatā ca ājñātakauṇḍinyena, āyuṣmatā ca aśvajitā, āyuṣmatā ca bāṣpeṇa, āyuṣmatā ca mahānāmnā, āyuṣmatā ca bhadrikeṇa, āyuṣmatā ca mahākāśyapena, āyuṣmatā ca urubilvakāśyapena, āyuṣmatā ca nadīkāśyapena, āyuṣmatā ca gayākāśyapena, āyuṣmatā ca śāriputreṇa, āyuṣmatā ca mahāmaudgalyāyanena, āyuṣmatā ca mahākātyāyanena, āyuṣmatā ca aniruddhena, āyuṣmatā ca revatena, āyuṣmatā ca kapphinena, āyuṣmatā ca gavāṁpatinā, āyuṣmatā ca pilindavatsena, āyuṣmatā ca bakkulena, āyuṣmatā ca mahākauṣṭhilena, āyuṣmatā ca bharadvājena, āyuṣmatā ca mahānandena, āyuṣmatā ca upanandena, āyuṣmatā ca sundaranandena, āyuṣmatā ca pūrṇamaitrāyaṇīputreṇa, āyuṣmatā ca subhūtinā āyuṣmatā ca rāhulena| ebhiścānyaiśca mahāśrāvakaiḥ-āyuṣmatā ca ānandena śaikṣeṇa| anyābhyāṁ ca dvābhyāṁ bhikṣusahasrābhyāṁ śaikṣāśaikṣābhyām| mahāprajāpatīpramukhaiśca ṣaḍbhirbhikṣuṇīsahasraiḥ|
yaśodharayā ca bhikṣuṇyā rāhulamātrā saparivārayā| aśītyā ca bodhisattvasahasraiḥ sārdhaṁ sarvairavaivartikairekajātipratibaddhairyaduta anuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau, dhāraṇīpratilabdhairmahāpratibhānapratiṣṭhitairavaivartyadharmacakrapravartakairbahubuddhaśataparyupāsitairbahubuddhaśatasahasrāvaropitakuśalamūlairbuddhaśatasahasrasaṁstutairmaitrīparibhāvitakāyacittaistathāgatajñānāvatāraṇakuśalairmahāprajñaiḥ prajñāpāramitāgatiṁgatairbahulokadhātuśatasahasraviśrutairbahuprāṇikoṭīnayutaśatasahasrasaṁtārakaiḥ | tadyathā-mañjuśriyā ca kumārabhūtena bodhisattvena mahāsattvena, avalokiteśvareṇa ca mahāsthāmaprāptena ca sarvārthanāmnā ca nityodyuktena ca anikṣiptadhureṇa ca ratnapāṇinā ca bhaiṣajyarājena ca bhaiṣajyasamudgatena ca vyūharājena ca pradānaśūreṇa ca ratnacandreṇa ca ratnaprabheṇa ca pūrṇacandreṇa ca mahāvikrāmiṇā ca anantavikrāmiṇā ca trailokyavikrāmiṇā ca mahāpratibhānena ca satatasamitābhiyuktena ca dharaṇīdhareṇa ca akṣayamatinā ca padmaśriyā ca nakṣatrarājena ca maitreyeṇa ca bodhisattvena mahāsattvena, siṁhena ca bodhisattvena mahāsattvena| bhadrapālapūrvaṁgamaiśca ṣoḍaśabhiḥ satpuruṣaiḥ sārdham| tadyathā-bhadrapālena ca ratnākareṇa ca susārthavāhena ca naradattena ca guhyaguptena ca varuṇadattena ca indradattena ca uttaramatinā ca viśeṣamatinā ca vardhamānamatinā ca amoghadarśinā ca susaṁprasthitena ca suvikrāntavikrāmiṇā ca anupamamatinā ca sūryagarbheṇa ca dharaṇīṁdhareṇa ca|
evaṁpramukhairaśītyā ca bodhisattvasahasraiḥ sārdham| śakreṇa ca devānāmindreṇa sārdhaṁ viṁśatidevaputrasahasraparivāreṇa | tadyathā-candreṇa ca devaputreṇa sūryeṇa ca devaputreṇa samantagandhena ca devaputreṇa ratnaprabheṇa ca devaputreṇa avabhāsaprabheṇa ca devaputreṇa| evaṁpramukhairviśatyā ca devaputrasahasraiḥ| caturbhiśca mahārājaiḥ sārdhaṁ triṁśaddevaputrasahasraparivāraiḥ| tadyathā-virūḍhakena ca mahārājena, virūpākṣeṇa ca mahārājena, dhṛtarāṣṭreṇa ca mahārājena, vaiśravaṇena ca mahārājena| īśvareṇa ca devaputreṇa ca maheśvareṇa ca devaputreṇa triṁśaddevaputrasahasraparivārābhyām| brahmaṇā ca sahāṁpatinā sārdhaṁ dvādaśabrahmakāyikadevaputrasahasraparivāreṇa| tadyathā-śikhinā ca brahmaṇā jyotiṣprabheṇa ca brahmaṇā| evaṁpramukhairdvādaśabhiśca brahmakāyikadevaputrasahasraiḥ| aṣṭābhiśca nāgarājaiḥ sārdhaṁ bahunāgakoṭīśatasahasraparivāraiḥ| tadyathā-nandena ca nāgarājena, upanandena ca nāgarājena, sāgareṇa ca vāsukinā ca takṣakeṇa ca manasvinā ca anavataptena ca utpalakena ca nāgarājena| caturbhiśca kinnararājaiḥ sārdhaṁ bahukinnarakoṭīśatasahasraparivāraiḥ| tadyathā-drumeṇa ca kinnararājena, mahādharmeṇa ca kinnararājena, sudharmeṇa ca kinnararājena, dharmadhareṇa ca kinnararājena| caturbhiśca gandharvakāyikadevaputraiḥ sārdhaṁ bahugandharvaśatasahasraparivāraiḥ| tadyathā-manojñena ca gandharveṇa manojñasvareṇa ca madhureṇa ca madhurasvareṇa ca gandharveṇa| caturbhiścāsurendraiḥ sārdhaṁ bahvasurakoṭīśatasahasraparivāraiḥ| tadyathā-balinā ca asurendreṇa, kharaskandhena ca asurendreṇa, vemacitriṇā ca asurendreṇa, rāhuṇā ca asurendreṇa| caturbhiśca garuḍendraiḥ sārdhaṁ bahugaruḍakoṭīśatasahasraparivāraiḥ| tadyathā-mahātejasā ca garuḍendreṇa, mahākāyena ca mahāpūrṇena ca maharddhiprāptena ca garuḍendreṇa| rājñā ca ajātaśatruṇā māgadhena vaidehīputreṇa sārdham||
tena khalu punaḥ samayena bhagavāṁścatasṛbhiḥ parṣadbhiḥ parivṛtaḥ puraskṛtaḥ satkṛto gurukṛto mānitaḥ pūjito'rcito'pacāyito mahānirdeśaṁ nāma dharmaparyāyaṁ sūtrāntaṁ mahāvaipulyaṁ bodhisattvāvavādaṁ sarvabuddhaparigrahaṁ bhāṣitvā tasminneva mahādharmāsane paryaṅkamābhujya anantanirdeśapratiṣṭhānaṁ nāma samādhiṁ samāpanno'bhūdaniñjamānena kāyena sthito'niñjaprāptena ca cittena| samanantarasamāpannasya khalu punarbhagavato māndāravamahāmāndāravāṇāṁ mañjūṣakamahāmañjūṣakāṇāṁ divyānāṁ puṣpāṇāṁ mahatpuṣpavarṣamabhiprāvarṣat, bhagavantaṁ tāśca catasraḥ parṣado'bhyavākiran| sarvāvacca buddhakṣetraṁ ṣaḍvikāraṁ prakampitamabhūccalitaṁ saṁpracalitaṁ vedhitaṁ saṁpravedhitaṁ kṣubhitaṁ saṁprakṣubhitam| tena khalu punaḥ samayena tasyāṁ parṣadi bhikṣubhikṣuṇyupāsakopāsikā devanāgayakṣagandharvāsuragaruḍakinnaramahoragamanuṣyāmanuṣyāḥ saṁnipatitā abhūvan saṁniṣaṇṇāḥ, rājānaśca maṇḍalino balacakravartinaścaturdvīpakacakravartinaśca| te sarve saparivārā bhagavantaṁ vyavalokayanti sma āścaryaprāptā adbhutaprāptā audbilyaprāptāḥ||
atha khalu tasyāṁ velāyāṁ bhagavato bhrūvivarāntarādūrṇākośādekā raśmirniścaritā| sā pūrvasyāṁ diśi aṣṭādaśabuddhakṣetrasahasrāṇi prasṛtā| tāni ca sarvāṇi buddhakṣetrāṇi tasyā raśmeḥ prabhayā suparisphuṭāni saṁdṛśyante sma yāvadavīcirmahānirayo yāvacca bhavāgram| ye ca teṣu buddhakṣetreṣu ṣaṭsu gatiṣu sattvāḥ saṁvidyante sma, te sarve'śeṣeṇa saṁdṛśyante sma| ye ca teṣu buddhakṣetreṣu buddhā bhagavantastiṣṭhanti dhriyante yāpayanti ca, te'pi sarve saṁdṛśyante sma| yaṁ ca te buddhā bhagavanto dharmaṁ deśayanti, sa ca sarvo nikhilena śrūyate sma| ye ca teṣu buddhakṣetreṣu bhikṣubhikṣuṇyupāsakopāsikā yogino yogācārāḥ prāptaphalāścāprāptaphalāśca, te'pi sarve saṁdṛśyante sma| ye ca teṣu buddhakṣetreṣu bodhisattvā mahāsattvā anekavividhaśravaṇārambaṇādhimuktihetukāraṇairupāyakauśalyairbodhisattvacaryāṁ caranti, te'pi sarve saṁdṛśyante sma| ye ca teṣu buddhakṣetreṣu buddhā bhagavantaḥ parinirvṛtāḥ, te'pi sarve saṁdṛśyante sma| ye ca teṣu buddhakṣetreṣu parinirvṛtānāṁ buddhānāṁ bhagavatāṁ dhātustūpā ratnamayāḥ te'pi sarve saṁdṛśyante sma||
atha khalu maitreyasya bodhisattvasya mahāsattvasyaitadabhūt-mahānimittaṁ prātihāryaṁ batedaṁ tathāgatena kṛtam| ko nvatra heturbhaviṣyati kiṁ kāraṇaṁ yadbhagavatā idamevaṁrūpaṁ mahānimittaṁ prātihāryaṁ kṛtam? bhagavāṁśca samādhiṁ samāpannaḥ| imāni caivaṁrūpāṇi mahāścaryādbhutācintyāni maharddhiprātihāryāṇi saṁdṛśyante sma| kiṁ nu khalvahametamarthaṁ paripraṣṭavyaṁ paripṛccheyam? ko nvatra samarthaḥ syādetamarthaṁ visarjayitum? tasyaitadabhūt-ayaṁ mañjuśrīḥ kumārabhūtaḥ pūrvajinakṛtādhikāro'varopitakuśalamūlo bahubuddhaparyupāsitaḥ| dṛṣṭapūrvāṇi ca anena mañjuśriyā kumārabhūtena pūrvakāṇāṁ tathāgatānāmarhatāṁ samyaksaṁbuddhānāmevaṁrūpāṇi nimittāni bhaviṣyanti, anubhūtapūrvāṇi ca mahādharmasāṁkathyāni| yannvahaṁ mañjuśriyaṁ kumārabhūtametamarthaṁ paripṛccheyam||
tāsāṁ catasṛṇāṁ parṣadāṁ bhikṣubhikṣuṇyupāsakopāsikānāṁ bahūnāṁ ca devanāgayakṣagandharvāsuragaruḍakinnaramahoragamanuṣyāmanuṣyāṇāmimamevaṁrūpaṁ bhagavato mahānimittaṁ prātihāryāvabhāsaṁ dṛṣṭvā āścaryaprāptānāmadbhutaprāptānāṁ kautūhalaprāptānāmetadabhavat-kiṁ nu khalu vayamimamevaṁrūpaṁ bhagavato maharddhiprātihāryāvabhāsaṁ kṛtaṁ paripṛcchema?
atha khalu maitreyo bodhisattvo mahāsattvastasminneva kṣaṇalavamuhūrte tāsāṁ catasṛṇāṁ parṣadāṁ cetasaiva cetaḥparivitarkamājñāya ātmanā ca dharmasaṁśayaprāptastasyāṁ velāyāṁ mañjuśriyaṁ kumārabhūtametadavocat-ko nvatra mañjuśrīrhetuḥ kaḥ pratyayo yadayamevaṁrūpa āścaryādbhuto bhagavatā ṛddhayavabhāsaḥ kṛtaḥ, imāni cāṣṭādaśabuddhakṣetrasahasrāṇi vicitrāṇi darśanīyāni paramadarśanīyāni tathāgatapūrvaṁgamāni tathāgatapariṇāyakāni saṁdṛśyante?
atha khalu maitreyo bodhisattvo mahāsattvo mañjuśriyaṁ kumārabhūtamābhirgāthābhiradhyabhāṣata–
kiṁ kāraṇaṁ mañjuśirī iyaṁ hi
raśmiḥ pramuktā naranāyakena|
prabhāsayantī bhramukāntarātu
ūrṇāya kośādiyamekaraśmiḥ||1||
māndāravāṇāṁ ca mahanta varṣaṁ
puṣpāṇi muñcanti surāḥ suhṛṣṭāḥ|
mañjūṣakāṁścandanacūrṇamiśrān
divyān sugandhāṁśca manoramāṁśca||2||
yehī mahī śobhatiyaṁ samantāt
parṣāśca catvāra sulabdhaharṣāḥ|
sarvaṁ ca kṣetraṁ imu saṁprakampitaṁ
ṣaḍbhirvikārehi subhīṣmarūpam||3||
sā caiva raśmī purimādiśāya
aṣṭādaśakṣetrasahasra pūrṇāḥ|
avabhāsayī ekakṣaṇena sarve
suvarṇavarṇā iva bhonti kṣetrāḥ||4||
yāvānavīcī paramaṁ bhavāgraṁ
kṣetreṣu yāvanti ca teṣu sattvāḥ|
ṣaṭsū gatīṣū tahi vidyamānā
cyavanti ye cāpyupapadyi tatra||5||
karmāṇi citrā vividhāni teṣāṁ
gatīṣu dṛśyanti sukhā dukhā ca|
hīnā praṇītā tatha madhyamā ca
iha sthito addaśi sarvametat||6||
buddhāṁśca paśyāmi narendrasiṁhān
prakāśayanto vivaranti dharmam|
praśāsamānān bahusattvakoṭīḥ
udāharanto madhurasvarāṁ giram||7||
gambhīranirghoṣamudāramadbhutaṁ
muñcanti kṣetreṣu svakasvakeṣu |
dṛṣṭāntahetūnayutāna koṭibhiḥ
prakāśayanto imu buddhadharmam||8||
duḥkhena saṁpīḍita ye ca sattvā
jātījarākhinnamanā ajānakāḥ|
teṣāṁ prakāśenti praśāntanirvṛtiṁ
duḥkhasya anto ayu bhikṣave ti||9||
udārasthāmādhigatāśca ye narāḥ
puṇyairupetāstatha buddhadarśanaiḥ|
pratyekayānaṁ ca vadanti teṣāṁ
saṁvarṇayanto ima dharmanetrīm||10||
ye cāpi anye sugatasya putrā
anuttaraṁ jñāna gaveṣamāṇāḥ|
vividhāṁ kriyāṁ kurviṣu sarvakālaṁ
teṣāṁ pi bodhāya vadanti varṇam||11||
śṛṇomi paśyāmi ca mañjughoṣa
iha sthito īdṛśakāni tatra|
anyā viśeṣāṇa sahasrakoṭyaḥ
pradeśamātraṁ tatu varṇayiṣye||12||
paśyāmi kṣetreṣu bahūṣu cāpi
ye bodhisattvā yatha gaṅgavālikāḥ|
koṭīsahasrāṇi analpakāni
vividhena vīryeṇa janenti bodhim||13||
dadanti dānāni tathaiva kecid
dhanaṁ hiraṇyaṁ rajataṁ suvarṇam|
muktāmaṇiṁ śaṅkhaśilāpravālaṁ
dāsāṁśca dāsī rathaaśvaeḍakān||14||
śibikāstathā ratnavibhūṣitāśca
dadanti dānāni prahṛṣṭamānasāḥ|
pariṇāmayanto iha agrabodhau
vayaṁ hi yānasya bhavema lābhinaḥ||15||
traidhātuke śreṣṭhaviśiṣṭayānaṁ
yadbuddhayānaṁ sugatehi varṇitam|
ahaṁ pi tasyo bhavi kṣipra lābhī
dadanti dānāni imīdṛśāni||16||
caturhayairyuktarathāṁśca kecit
savedikān puṣpadhvajairalaṁkṛtān|
savaijayantān ratanāmayāni
dadanti dānāni tathaiva kecit||17||
dadanti putrāṁśca tathaiva putrīḥ
priyāṇi māṁsāni dadanti kecit|
hastāṁśca pādāṁśca dadanti yācitāḥ
paryeṣamāṇā imamagrabodhim||18||
śirāṁsi kecinnayanāni kecid
dadanti kecitpravarātmabhāvān|
datvā ca dānāni prasannacittāḥ
prārthenti jñānaṁ hi tathāgatānām||19||
paśyāmyahaṁ mañjuśirī kahiṁcit
sphītāni rājyāni vivarjayitvā|
antaḥpurān dvīpa tathaiva sarvān
amātyajñātīṁśca vihāya sarvān||20||
upasaṁkramī lokavināyakeṣu
pṛcchanti dharmaṁ pravaraṁ śivāya|
kāṣāyavastrāṇi ca prāvaranti
keśāṁśca śmaśrūṇyavatārayanti||21||
kāṁścicca paśyāmyahu bodhisattvān
bhikṣū samānāḥ pavane vasanti|
śūnyānyaraṇyāni niṣevamāṇān
uddeśasvādhyāyaratāṁśca kāṁścit||22||
kāṁścicca paśyāmyahu bodhisattvān
girikandareṣu praviśanti dhīrāḥ|
vibhāvayanto imu buddhajñānaṁ
paricintayanto hyupalakṣayanti||23||
utsṛjya kāmāṁśca aśeṣato'nye
paribhāvitātmāna viśuddhagocarāḥ|
abhijña pañceha ca sparśayitvā
vasantyaraṇye sugatasya putrāḥ||24||
pādaiḥ samaiḥ sthitviha keci dhīrāḥ
kṛtāñjalī saṁmukhi nāyakānām|
abhistavantīha harṣaṁ janitvā
gāthāsahasrehi jinendrarājam||25||
smṛtimanta dāntāśca viśāradāśca
sūkṣmāṁ cariṁ keci prajānamānāḥ|
pṛcchanti dharmaṁ dvipadottamānāṁ
śrutvā ca te dharmadharā bhavanti||26||
paribhāvitātmāna jinendraputrān
kāṁścicca paśyāmyahu tatra tatra|
dharmaṁ vadanto bahuprāṇakoṭināṁ
dṛṣṭāntahetūnayutairanekaiḥ||27||
prāmodyajātāḥ pravadanti dharmaṁ
samādapento bahubodhisattvān|
nihatya māraṁ sabalaṁ savāhanaṁ
parāhanantī imu dharmadundubhim||28||
paśyāmi kāṁścit sugatasya śāsane
saṁpūjitānnaramaruyakṣarākṣasaiḥ|
avismayantān sugatasya putrān
anunnatān śāntapraśāntacārīn||29||
vanaṣaṇḍa niśrāya tathānyarūpā
avabhāsu kāyātu pramuñcamānāḥ|
abhyuddharanto narakeṣu sattvāṁ-
stāṁścaiva bodhāya samādapenti||30||
vīrye sthitāḥ keci jinasya putrā
middhaṁ jahitvā ca aśeṣato'nye|
caṁkramyayuktāḥ pavane vasanti
vīryeṇa te prasthita agrabodhim||31||
ye cātra rakṣanti sadā viśuddhaṁ
śīlaṁ akhaṇḍaṁ maṇiratnasādṛśam|
paripūrṇacārī ca bhavanti tatra
śīlena te prasthita agrabodhim||32||
kṣāntībalā keci jinasya putrā
adhimānaprāptāna kṣamanti bhikṣuṇām|
ākrośa paribhāṣa tathaiva tarjanāṁ
kṣāntyā hi te prasthita agrabodhim||33||
kāṁścicca paśyāmyahu bodhisattvān
krīḍāratiṁ sarva vivarjayitvā|
bālān sahāyān parivarjayitvā
āryeṣu saṁsargaratān samāhitān||34||
vikṣepacittaṁ ca vivarjayantān
ekāgracittān vanakandareṣu |
dhyāyanta varṣāṇa sahasrakoṭyo
dhyānena te prasthita agrabodhim||35||
dadanti dānāni tathaiva kecit
saśiṣyasaṁgheṣu jineṣu saṁmukham|
khādyaṁ ca bhojyaṁ ca tathānnapānnaṁ
gilānabhaiṣajya bahū analpakam||36||
vastrāṇa koṭīśata te dadanti
sahasrakoṭīśatamūlya kecit|
anarghamūlyāṁśca dadanti vastrān
saśiṣyasaṁghāna jināna saṁmukham||37||
vihāra koṭīśata kārayitvā
ratnāmayāṁśco tatha candanāmayān|
prabhūtaśayyāsanamaṇḍitāṁśca
niryātayanto sugatāna saṁmukham||38||
ārāma caukṣāṁśca manoramāṁśca
phalairupetān kusumaiśca citraiḥ|
divāvihārārtha dadanti kecit
saśrāvakāṇāṁ puruṣarṣabhāṇām||39||
dadanti dānānimamevarūpā
vividhāni citrāṇi ca harṣajātāḥ|
datvā ca bodhāya janenti vīryaṁ
dānena te prasthita agrabodhim||40||
dharmaṁ ca kecit pravadanti śāntaṁ
dṛṣṭāntahetūnayutairanekaiḥ|
deśenti te prāṇasahasrakoṭināṁ
jñānena te prasthita agrabodhim||41||
nirīhakā dharma prajānamānā
dvayaṁ pravṛttāḥ khagatulyasādṛśāḥ|
anopaliptāḥ sugatasya putrāḥ
prajñāya te prasthita agrabodhim||42||
bhūyaśca paśyāmyahu mañjughoṣa
parinirvṛtānāṁ sugatāna śāsane|
utpanna dhīrā bahubodhisattvāḥ
kurvanti satkāru jināna dhātuṣu||43||
stūpāna paśyāmi sahasrakoṭyo
analpakā yathariva gaṅgavālikāḥ|
yebhiḥ sadā maṇḍita kṣetrakoṭiyo
ye kāritā tehi jinātmajehi||44||
ratnāna saptāna viśiṣṭa ucchritāḥ
sahasra pañco paripūrṇa yojanā|
dve co sahasre pariṇāhavanta-
śchatradhvajāsteṣu sahasrakoṭayaḥ||45||
savaijayantāḥ sada śobhamānā
ghaṇṭāsamūhai raṇamāna nityam|
puṣpaiśca gandhaiśca tathaiva vādyaiḥ
saṁpūjitā naramaruyakṣarākṣasaiḥ||46||
kārāpayantī sugatasya putrā
jināna dhātuṣviha pūjamīdṛśīm|
yebhirdiśāyo daśa śobhitā yaḥ
supuṣpitairvā yatha pārijātaiḥ||47||
ahaṁ cimāśco bahuprāṇakoṭya
iha sthitāḥ paśyiṣu sarvametat|
prapuṣpitaṁ lokamimaṁ sadevakaṁ
jinena muktā iyamekaraśmiḥ||48||
aho prabhāvaḥ puruṣarṣabhasya
aho'sya jñānaṁ vipulaṁ anāsravam|
yasyaikaraśmiḥ prasṛtādya loke
darśeti kṣetrāṇa bahū sahasrān||49||