Namo Siddharta Gotama Sakyamuni Buddhaya
Namo Arya SriSaddharma Pundarika Dharmaparyaya Sutram
Pancabhiksusatavyakaranaparivartah
atha khalvāyuṣmān pūrṇo maitrāyaṇīputro bhagavato'ntikādidamevaṁrūpamupāyakauśalyajñānadarśanaṁ saṁdhābhāṣitanirdeśaṁ śrutvā eṣāṁ ca mahāśrāvakāṇāṁ vyākaraṇaṁ śrutvā imāṁ ca pūrvayogapratisaṁyuktāṁ kathāṁ śrutvā imāṁ ca bhagavato vṛṣabhatāṁ śrutvā āścaryaprāpto'bhūdadbhutaprāpto'bhūnnirāmiṣeṇa ca cittena prītiprāmodyena sphuṭo'bhūt| mahatā ca prītiprāmodyena mahatā ca dharmagauraveṇa utthāyāsanād bhagavataścaraṇayoḥ praṇipatya evaṁ cittamutpāditavān-āścaryaṁ bhagavan, āścaryaṁ sugata| paramaduṣkaraṁ tathāgatā arhantaḥ samyaksaṁbuddhāḥ kurvanti, ya imaṁ nānādhātukaṁ lokamanuvartayante, bahubhiścopāyakauśalyajñānanidarśanaiḥ sattvānāṁ dharmaṁ deśayanti, tasmiṁstasmiṁśca sattvān vilagnānupāyakauśalyena pramocayanti| kimatra bhagavan asmābhiḥ śakyaṁ kartum? tathāgata evāsmākaṁ jānīte āśayaṁ pūrvayogacaryāṁ ca| sa bhagavataḥ pādau śirasābhivandya ekānte sthito'bhūd bhagavantameva namaskurvan animiṣābhyāṁ ca netrābhyāṁ saṁprekṣamāṇaḥ||
atha khalu bhagavānāyuṣmantaḥ pūrṇasya maitrāyaṇīputrasya cittāśayamavalokya sarvāvantaṁ bhikṣusaṁghamāmantrayate sma-paśyatha bhikṣavo yūyamimaṁ śrāvakaṁ pūrṇaṁ maitrāyaṇīputraṁ yo mayāsya bhikṣusaṁghasya dharmakathikānāmagryo nirdiṣṭaḥ, bahubhiśca bhūtairguṇairabhiṣṭutaḥ, bahubhiśca prakārairasmin mama śāsane saddharmaparigrahāyābhiyuktaḥ| catasṛṇāṁ parṣadāṁ saṁharṣakaḥ samādāpakaḥ samuttejakaḥ saṁpraharṣako'klānto dharmadeśanayā, alamasya dharmasyākhyātā, alamanugrahītā sabrahmacāriṇām| muktvā bhikṣavastathāgataṁ nānyaḥ śaktaḥ pūrṇaṁ maitrāyaṇīputramarthato vā vyañjanato vā paryādātum| tatkiṁ manyadhve bhikṣavo mamaivāyaṁ saddharmaparigrāhaka iti? na khalu punarbhikṣavo yuṣmābhirevaṁ draṣṭavyam| tatkasya hetoḥ? abhijānāmyahaṁ bhikṣavo'tīte'dhvani navanavatīnāṁ buddhakoṭīnām, yatra anenaiva teṣāṁ buddhānāṁ bhagavatāṁ śāsane saddharmaḥ parigṛhītaḥ| tadyathāpi nāma mama etarhi sarvatra cāgryo dharmakathikānāmabhūt, sarvatra ca śūnyatāgatiṁ gato'bhūt| sarvatra ca pratisaṁvidāṁ lābhī abhūt, sarvatra ca bodhisattvābhijñāsu gatiṁ gato'bhūt| suviniścitadharmadeśako nirvicikitsadharmadeśakaḥ pariśuddhadharmadeśakaścābhūt| teṣāṁ ca buddhānāṁ bhagavatāṁ śāsane yāvadāyuṣpramāṇaṁ brahmacaryaṁ caritavān| sarvatra ca śrāvaka iti saṁjñāyate sma| sa khalvanenopāyena aprameyāṇāmasaṁkhyeyānāṁ sattvakoṭīnayutaśatasahasrāṇāmarthamakārṣīt, aprameyānasaṁkhyeyāṁśca sattvān paripācitavānanuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau| sarvatra ca buddhakṛtyena sattvānāṁ pratyupasthito'bhūt| sarvatra cātmano buddhakṣetraṁ pariśodhayati sma| sattvānāṁ ca paripākāyābhiyukto'bhūt| eṣāmapi bhikṣavo vipaśyipramukhānāṁ saptānāṁ tathāgatānāṁ yeṣāmahaṁ saptamaḥ, eṣa evāgryo dharmakathikānāmabhūt||
yadapi tadbhikṣavo bhaviṣyatyanāgate'dhvani asmin bhadrakalpe caturbhirbuddhairūnaṁ buddhasahasram, teṣāmapi śāsane eṣa eva pūrṇo maitrāyaṇīputro'gryo dharmakathikānāṁ bhaviṣyati, saddharmaparigrāhakaśca bhaviṣyati| evamanāgate'dhvani aprameyāṇāmasaṁkhyeyānāṁ buddhānāṁ bhagavatāṁ saddharmamādhārayiṣyati, aprameyāṇāmasaṁkhyeyānāṁ sattvānāmarthaṁ kariṣyati, aprameyānasaṁkhyeyāṁśca sattvān paripācayiṣyatyanuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau| satatasamitaṁ cābhiyukto bhaviṣyatyātmano buddhakṣetrapariśuddhaye sattvaparipācanāya| sa imāmevaṁrūpāṁ bodhisattvacaryāṁ paripūrya aprameyairasaṁkhyeyaiḥ kalpairanuttarāṁ samyaksaṁbodhimabhisaṁbhotsyate| dharmaprabhāso nāma tathāgato'rhan samyaksaṁbuddho loke bhaviṣyati vidyācaraṇasaṁpannaḥ sugato lokavidanuttaraḥ puruṣadamyasārathiḥ śāstā devānāṁ ca manuṣyāṇāṁ ca buddho bhagavān| asminneva buddhakṣetra utpatsyate||
tena khalu punarbhikṣavaḥ samayena gaṅgānadīvālukopamāstrisāhasramahāsāhasralokadhātava ekaṁ buddhakṣetraṁ bhaviṣyati| samaṁ pāṇitalajātaṁ saptaratnamayamapagataparvataṁ saptaratnamayaiḥ kūṭāgāraiḥ paripūrṇaṁ bhaviṣyati| devavimānāni cākāśasthitāni bhaviṣyanti| devā api manuṣyān drakṣyanti, manuṣyā api devān drakṣyanti| tena khalu punarbhikṣavaḥ samayena idaṁ buddhakṣetramapagatapāpaṁ bhaviṣyati apagatamātṛgrāmaṁ ca| sarve ca te sattvā aupapādukā bhaviṣyanti brahmacāriṇo manomayairātmabhāvaiḥ svayaṁprabhā ṛddhimanto vaihāyasaṁgamā vīryavantaḥ smṛtimantaḥ prajñāvantaḥ suvarṇavarṇaiḥ samucchrayairdvātriṁśadbhirmahāpuruṣalakṣaṇaiḥ samalaṁkṛtavigrahāḥ| tena khalu punarbhikṣavaḥ samayena tasmin buddhakṣetre teṣāṁ sattvānāṁ dvāvāhārau bhaviṣyataḥ| katamau dvau? yaduta dharmaprītyāhāro dhyānaprītyāhāraśca| aprameyāṇi cāsaṁkhyeyāni bodhisattvakoṭīnayutaśatasahasrāṇi bhaviṣyanti sarveṣāṁ ca mahābhijñāprāptānāṁ pratisaṁvidgatiṁgatānāṁ sattvāvavādakuśalānām| gaṇanāsamatikrāntāścāsya śrāvakā bhaviṣyanti maharddhikā mahānubhāvā aṣṭavimokṣadhyāyinaḥ| evamaparimitaguṇasamanvāgataṁ tad buddhakṣetraṁ bhaviṣyati| ratnāvabhāsaśca nāma sa kalpo bhaviṣyati| suviśuddhā ca nāma sā lokadhāturbhaviṣyati| aprameyānasaṁkhyeyāṁścāsya kalpānāyuṣpramāṇaṁ bhaviṣyati| parinirvṛtasya ca tasya bhagavato dharmaprabhāsasya tathāgatasyārhataḥ samyaksaṁbuddhasya saddharmaścirasthāyī bhaviṣyati| ratnamayaiśca stūpaiḥ sā lokadhātuḥ sphuṭā bhaviṣyati| evamacintyaguṇasamanvāgataṁ bhikṣavastasya bhagavatastadbuddhakṣetraṁ bhaviṣyati||
idamavocadbhagavān| idaṁ vaditvā sugato hyathāparametaduvāca śāstā—
śṛṇotha me bhikṣava etamarthaṁ
yathā carī mahya sutena cīrṇā|
upāyakauśalyasuśikṣitena
yathā ca cīrṇā iya bodhicaryā||1||
hīnādhimuktā ima sattva jñātvā
udārayāne ca samutrasanti|
tatu śrāvakā bhontimi bodhisattvāḥ
pratyekabodhiṁ ca nidarśayanti||2||
upāyakauśalyaśatairanekaiḥ
paripācayanti bahubodhisattvān|
evaṁ ca bhāṣanti vayaṁ hi śrāvakā
dūre vayaṁ uttamamagrabodhiyā||3||
etāṁ cariṁ teṣvanuśikṣamāṇāḥ
paripāku gacchanti hi sattvakoṭyaḥ|
hīnādhimuktāśca kusīdarūpā
anupūrva te sarvi bhavanti buddhāḥ||4||
ajñānacaryāṁ ca caranti ete
vayaṁ khalu śrāvaka alpakṛtyāḥ|
nirviṇṇa sarvāsu cyutopapattiṣu
svakaṁ ca kṣetraṁ pariśodhayanti||5||
sarāgatāmātmani darśayanti
sadoṣatāṁ cāpi samohatāṁ ca|
dṛṣṭīvilagnāṁśca viditva sattvāṁ-
steṣāṁ pi dṛṣṭiṁ samupāśrayanti||6||
evaṁ caranto bahu mahya śrāvakāḥ
sattvānupāyena vimocayanti|
unmādu gaccheyu narā avidvasū
sa caiva sarvaṁ caritaṁ prakāśayet||7||
pūrṇo ayaṁ śrāvaka mahya bhikṣava-
ścarito purā buddhasahasrakoṭiṣu|
teṣāṁ ca saddharma parigrahīṣīd
bauddhaṁ idaṁ jñāna gaveṣamāṇaḥ||8||
sarvatra caiṣo abhu agraśrāvako
bahuśrutaścitrakathī viśāradaḥ|
saṁharṣakaścā akilāsi nityaṁ
sada buddhakṛtyena ca pratyupasthitaḥ||9||
mahāabhijñāsu sadā gatiṁgataḥ
pratisaṁvidānāṁ ca abhūṣi lābhī|
sattvāna co indriyagocarajño
dharmaṁ ca deśeti sadā viśuddham||10||
saddharma śreṣṭhaṁ ca prakāśayantaḥ
paripācayī sattvasahasrakoṭyaḥ|
anuttarasminniha agrayāne
kṣetraṁ svakaṁ śreṣṭhu viśodhayantaḥ||11||
anāgate cāpi tathaiva adhve
pūjeṣyatī buddhasahasrakoṭyaḥ|
saddharma śreṣṭhaṁ ca parigrahīṣyati
svakaṁ ca kṣetraṁ pariśodhayiṣyati||12||
deśeṣyatī dharma sadā viśārado
upāyakauśalyasahasrakoṭibhiḥ|
bahūṁśca sattvān paripācayiṣyati
sarvajñajñānasmi anāsravasmin||13||
so pūja kṛtvā naranāyakānāṁ
saddharma śreṣṭhaṁ sada dhārayitvā|
bhaviṣyatī buddha svayaṁbhu loke
dharmaprabhāso diśatāsu viśrutaḥ||14||
kṣetraṁ ca tasya suviśuddha bheṣyatī
ratnāna saptāna sadā viśiṣṭam|
ratnavabhāsaśca sa kalpu bheṣyatī
suviśuddha so bheṣyati lokadhātuḥ||15||
bahubodhisattvāna sahasrakoṭyo
mahāabhijñāsu sukovidānām|
yehi sphuṭo bheṣyati lokadhātuḥ
suviśuddha śuddhehi maharddhikehi||16||
atha śrāvakāṇāṁ pi sahasrakoṭyaḥ
saṁghastadā bheṣyati nāyakasya|
maharddhikānaṣṭavimokṣadhyāyināṁ
pratisaṁvidāsū ca gatiṁgatānām||17||
sarve ca sattvāstahi buddhakṣetre
śuddhā bhaviṣyanti ca brahmacāriṇaḥ|
upapādukāḥ sarvi suvarṇavarṇā
dvātriṁśatīlakṣaṇarūpadhāriṇaḥ||18||
āhārasaṁjñā ca na tatra bheṣyati
anyatra dharme rati dhyānaprītiḥ|
na mātṛgrāmo'pi ca tatra bheṣyati
na cāpyapāyāna ca durgatībhayam||19||
etādṛśaṁ kṣetravaraṁ bhaviṣyati
pūrṇasya saṁpūrṇaguṇānvitasya|
ākīrṇa sattvehi subhadrakehi
yatkiṁcimātraṁ pi idaṁ prakāśitam||20||
atha khalu teṣāṁ dvādaśānāṁ vaśībhūtaśatānāmetadabhavat-āścaryaprāpta sma, adbhutaprāptāḥ sma| sacedasmākamapi bhagavān yatheme'nye mahāśrāvakā vyākṛtāḥ, evamasmākamapi tathāgataḥ pṛthak pṛthag vyākuryāt| atha khalu bhagavāṁsteṣāṁ mahāśrāvakāṇāṁ cetasaiva cetaḥparivitarkamājñāya āyuṣmantaṁ mahākāśyapamāmantrayate sma-imāni kāśyapa dvādaśa vaśībhūtaśatāni, yeṣāmahametarhi saṁmukhībhūtaḥ| sarvāṇyetānyahaṁ kāśyapa dvādaśa vaśībhūtaśatānyanantaraṁ vyākaromi| tatra kāśyapa kauṇḍinyo bhikṣurmahāśrāvako dvāṣaṣṭīnāṁ buddhakoṭīnayutaśatasahasrāṇāṁ pareṇa parataraṁ samantaprabhāso nāma tathāgato'rhan samyaksaṁbuddho loke bhaviṣyati, vidyācaraṇasaṁpannaḥ sugato lokavidanuttaraḥ puruṣadamyasārathiḥ śāstā devānāṁ ca manuṣyāṇāṁ ca buddho bhagavān| tatra kāśyapa anenaikena nāmadheyena pañca tathāgataśatāni bhaviṣyanti| ataḥ pañca mahāśrāvakaśatāni sarvāṇyanantaramanuttarāṁ samyaksaṁbodhimabhisaṁbhotsyante| sarvāṇyeva samantaprabhāsanāmadheyāni bhaviṣyanti| tadyathā gayākāśyapo nadīkāśyapaḥ urubilvakāśyapaḥ kālaḥ kālodāyī aniruddho revataḥ kapphiṇo bakkulaścundaḥ svāgataḥ ityevaṁpramukhāni pañca vaśībhūtaśatāni||
atha khalu bhagavāṁstasyāṁ velāyāmimā gāthā abhāṣata—
kauṇḍinyagotro mama śrāvako'yaṁ
tathāgato bheṣyati lokanāthaḥ|
anāgate'dhvāni anantakalpe
vineṣyate prāṇisahasrakoṭyaḥ||21||
samantaprabho nāma jino bhaviṣyati
kṣetraṁ ca tasya pariśuddha bheṣyati|
anantakalpasmi anāgate'dhvani
dṛṣṭvāna buddhān bahavo hyanantān||22||
prabhāsvaro buddhabalenupeto
vighuṣṭaśabdo daśasu ddiśāsu|
puraskṛtaḥ prāṇisahasrakoṭibhi-
rdeśeṣyatī uttamamagrabodhim||23||
tatu bodhisattvā abhiyuktarūpā
vimānaśreṣṭhānyabhiruhya cāpi|
viharanta tatra anucintayanti
viśuddhaśīlā sada sādhuvṛttayaḥ||24||
śrutvāna dharmaṁ dvipadottamasya
anyāni kṣetrāṇyapi co sadā te|
vrajanti te buddhasahasravandakāḥ
pūjāṁ ca teṣāṁ vipulāṁ karonti||25||
kṣeṇena te cāpi tadāsya kṣetraṁ
pratyāgamiṣyanti vināyakasya|
prabhāsanāmasya narottamasya
caryābalaṁ tādṛśakaṁ bhaviṣyati||26||
ṣaṣṭiḥ sahasrā paripūrṇakalpā-
nāyuṣpramāṇaṁ sugatasya tasya|
tataśca bhūyo dviguṇena tāyinaḥ
parinirvṛtasyeha sa dharma sthāsyati||27||
pratirūpakaścāsya bhaviṣyate puna-
striguṇaṁ tato ettakameva kālam|
saddharmabhraṣṭe tada tasya tāyino
dukhitā bhaviṣyanti narā marū ca||28||
jināna teṣāṁ samanāmakānāṁ
samantaprabhāṇāṁ puruṣottamānām|
paripūrṇa pañcāśata nāyakānāṁ
ete bhaviṣyanti paraṁparāya||29||
sarveṣa etādṛśakāśca vyūhā
ṛddhibalaṁ ca tatha buddhakṣetram|
gaṇaśca saddharma tathaiva īdṛśaḥ
saddharmasthānaṁ ca samaṁ bhaviṣyati||30||
sarveṣametādṛśakaṁ bhaviṣyati
nāmaṁ tadā loki sadevakasmin|
yathā mayā pūrvi prakīrtitāsīt
samantaprabhāsasya narottamasya||31||
paraṁparā eva tathānyamanyaṁ
te vyākariṣyanti hitānukampī|
anantarāyaṁ mama adya bheṣyati
yathaiva śāsāmyahu sarvalokam||32||
evaṁ khu ete tvamihādya kāśyapa
dhārehi pañcāśatanūnakāni|
vaśibhūta ye cāpi mamānyaśrāvakāḥ
kathayāhi cānyeṣvapi śrāvakeṣu||33||
atha khalu tāni pañcārhacchatāni bhagavataḥ saṁmukhamātmano vyākaraṇāni śrutvā tuṣṭā udagrā āttamanasa pramuditāḥ prītisaumanasyajātā yena bhagavāṁstenopasaṁkrāntāḥ| upasaṁkramya bhagavataḥ pādayoḥ śirobhirnipatya evamāhuḥ-atyayaṁ vayaṁ bhagavan deśayāmo yairasmābhirbhagavannevaṁ satatasamitaṁ cittaṁ paribhāvitam-idamasmākaṁ parinirvāṇam| parinirvṛtā vayamiti| yathāpīdaṁ bhagavan avyaktā akuśalā avidhijñāḥ| tatkasya hetoḥ? yairnāma asmābhirbhagavaṁstathāgatajñāne'bhisaṁboddhavye evaṁrūpeṇa parīttena jñānena paritoṣaṁ gatāḥ sma| tadyathāpi nāma bhagavan kasyacideva puruṣasya kaṁcideva mitragṛhaṁ praviṣṭasya mattasya vā suptasya vā sa mitro'narghamaṇiratnaṁ vastrānte badhnīyāt-asyedaṁ maṇiratnaṁ bhavatviti| atha khalu bhagavan sa puruṣa utthāyāsanāt prakāmet| so'nyaṁ janapadapradeśaṁ prapadyeta| sa tatra kṛcchraprāpto bhavet| āhāracīvaraparyeṣṭihetoḥ kṛcchramāpadyeta| mahatā ca vyāyāmena kathaṁcit kaṁcidāhāraṁ pratilabheta| tena ca saṁtuṣṭo bhavedāttamanaskaḥ pramuditaḥ| atha khalu bhagavaṁstasya puruṣasya sa purāṇamitraḥ puruṣo yena tasya tadanargheyaṁ maṇiratnaṁ vastrānte baddham, sa taṁ punareva paśyet| tamevaṁ vadet-kiṁ tvaṁ bhoḥ puruṣa kṛcchramāpadyase āhāracīvaraparyeṣṭihetoḥ, yadā yāvad bhoḥ puruṣa mayā tava sukhavihārārthaṁ sarvakāmanivartakamanargheyaṁ maṇiratnaṁ vastrānte upanibaddham| niryātitaṁ te bhoḥ puruṣa mamaitanmaṇiratnam| tadevamupanibaddhameva bhoḥ puruṣa vastrānte maṇiratnam| na ca nāma tvaṁ bhoḥ puruṣa pratyavekṣase-kiṁ mama baddhaṁ yena vā baddhaṁ ko hetuḥ kiṁnidānaṁ vā baddhametat? bālajātīyastvaṁ bhoḥ puruṣa yastvaṁ kṛcchreṇa āhāracīvaraṁ paryeṣamāṇastuṣṭimāpadyase| gaccha tvaṁ bhoḥ puruṣa etanmaṇiratnaṁ grahāya mahānagaraṁ gatvā parivartayastva| tena ca dhanena sarvāṇi dhanakaraṇīyāni kuruṣveti||
evameva bhagavan asmākamapi tathāgatena pūrvameva bodhisattvacaryāṁ caratā sarvajñatācittānyutpāditānyabhūvan| tāni ca vayaṁ bhagavan na jānīmo na budhyāmahe| te vayaṁ bhagavan arhadbhūmau nirvṛtāḥ sma iti saṁjānīmaḥ| vayaṁ kṛcchraṁ jīvāmaḥ, yadvayaṁ bhagavan evaṁ parīttena jñānena paritoṣamāpadyāmaḥ| sarvajñajñānapraṇidhānena sadā avinaṣṭena| te vayaṁ bhagavaṁstathāgatena saṁbodhyamānāḥ-mā yūyaṁ bhikṣava etannirvāṇaṁ manyadhvam| saṁvidyante bhikṣavo yuṣmākaṁ saṁtāne kuśalamūlāni yāni mayā pūrvaṁ paripācitāni| etarhi ca mamaivedamupāyakauśalyaṁ dharmadeśanābhilāpena yad yūyametarhi nirvāṇamiti manyadhve| evaṁ ca vayaṁ bhagavatā saṁbodhayitvā adyānuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau vyākṛtāḥ||
atha khalu tāni pañca vaśībhūtaśatānyājñātakauṇḍinyapramukhāni tasyāṁ velāyamimā gāthā abhāṣanta—
hṛṣṭā prahṛṣṭā sma śruṇitva etāṁ
āśvāsanāmīdṛśikāmanuttarām|
yaṁ vyākṛtāḥ sma paramāgrabodhaye
namo'stu te nāyaka nantacakṣuḥ||34||
deśemahe atyayu tubhyamantike
yathaiva bālā avidū ajānakāḥ|
yaṁ vai vayaṁ nirvṛtimātrakeṇa
parituṣṭa āsīt sugatasya śāsane||35||
yathāpi puruṣo bhavi kaścideva
praviṣṭa sa syādiha mitraśālam|
mitraṁ ca tasya dhanavantamāḍhyaṁ
so tasya dadyād bahū khādyabhojyam||36||
saṁtarpayitvāna ca bhojanena
anekamūlyaṁ ratanaṁ ca dadyāt|
baddhvāntarīye vasanānti granthiṁ
datvā ca tasyeha bhaveta tuṣṭaḥ||37||
so cāpi prakrāntu bhaveta bālo
utthāya so'nyaṁ nagaraṁ vrajeta|
so kṛcchraprāptaḥ kṛpaṇo gaveṣī
āhāra paryeṣati khidyamānaḥ||38||
paryeṣitaḥ bhojananirvṛtaḥ syād
bhaktaṁ udāraṁ avicintayantaḥ|
taṁ cāpi ratnaṁ hi bhaveta vismṛtaṁ
baddhvāntarīye smṛtirasya nāsti||39||
tameva so paśyati pūrvamitro
yenāsya dattaṁ ratanaṁ gṛhe sve|
tameva suṣṭhū paribhāṣayitvā
darśeti ratnaṁ vasanāntarasmin||40||
dṛṣṭvā ca so paramasukhaiḥ samarpito
ratnasya tasyo anubhāva īdṛśaḥ|
mahādhanī kośabalī ca so bhavet
samarpitaḥ kāmaguṇehi pañcahi||41||
emeva bhagavan vayamevarūpam
ajānamānā praṇidhānapūrvakam|
tathāgatenaiva idaṁ hi dattaṁ
bhaveṣu pūrveṣviha dīrgharātram||42||
vayaṁ ca bhagavanniha bālabuddhayo
ajānakāḥ smo sugatasya śāsane|
nirvāṇamātreṇa vayaṁ hi tuṣṭā
na uttarī prārthayi nāpi cintayī||43||
vayaṁ ca saṁbodhita lokabandhunā
na eṣa etādṛśa kāci nirvṛtiḥ|
jñānaṁ praṇītaṁ puruṣottamānāṁ
yā nirvṛtīyaṁ paramaṁ ca saukhyam||44||
idaṁ cudāraṁ vipulaṁ bahūvidhaṁ
anuttaraṁ vyākaraṇaṁ ca śrutvā|
prītā udagrā vipulā sma jātāḥ
parasparaṁ vyākaraṇāya nātha||45||
ityaryasaddharmapuṇḍarike dharmaparyaye pancabhikṣusatavyakaraṇaparivarto namaṣṭamaḥ